تغذیه پس از انجام تمرینات ورزشی در اسب
زمانی که اسب ها فعالیت ورزشی دارند منابع انرژی خود را می سوزانند، بافت ماهیچه ای آسیب می بیند و آب و الکترولیت ها را از طریق عرق از دست می دهند. پس از تمرین لازم است که انرژی از دست رفته، آب و الکترولیت ها مجددا باز گردد. همچنین بایستی منابع پروتئینی برای بازسازی ماهیچه ها تامین گردد. بنابراین تغذیه پس از انجام تمرینات ورزشی در اسب نقش اهمیت ویژه ای دارد.
عدم موفقیت در بازیابی منجر به کاهش عملکرد، تضعیف بافت ماهیچه ای و کاهش زمان ریکاوری می گردد. نوع خوراک و زمان خوراک دهی و نحوه خوراک دهی نقش مهمی در میزان و زمان بازیابی منابعی دارد که اسب در حین تمرینات متوسط و سنگین از دست می دهد.
بازگرداندن ذخایر انرژی
زمانی که اسب تمرین ورزشی انجام می دهد، ماهیچه ها از گلیکوژن (گلوکز به شکل گلیکوژن در ماهیچه ها ذخیره می گردد)، اسیدهای چرب و برخی اسیدهای آمینه به عنوان سوخت استفاده می کنند. در حین کورس که فعالیت شدیدی محسوب می شود، ماهیچه ها تحت شرایط بی هوازی (بدون اکسیژن) قرار می گیرند. در این حالت از گلیکوژن به عنوان اولین منبع انرژی استفاده می شود.
در زمان تمرینات سبک تا متوسط ماهیچه ها در مرحله اول از اسیدهای چرب تحت شرایط هوازی (در حضور اکسیژن) انرژی خود را بدست می آورند. در این حالت منابع گلیکوژنی ماهیچه ها برای تمرینات شدید و با فشار بالا حفظ می شود.
در صورتی که ذخیره گلیکوژن ماهیچه ها کاهش یابد اسب به سرعت خسته می شود. بنابراین بازگرداندن ذخیره گیلوژنی ماهیچه ها پس از انجام تمرین ضروری است. در غیر این صورت با شروع تمرینات بعدی میزان ذخیره گلیکوژنی ماهیچه ها کمتر بوده و در مدت کمتری علائم خستگی در اسب ظاهر می شود.
سریع ترین راه برای بازگرداندن ذخیره گلیکوژنی در اسب های ورزشی مصرف خوراک های با پایه غلات پس از انجام تمرین است. غلات محتوی نشاسته هستند که بصورت گلوکز هضم و جذب می شود. گلوکز حاصل از نشاسته موجود در غلات بطور مستقیم برای تجدید ذخایر گلیکوژنی ماهیچه ها استفاده می شود. غلات مورد استفاده برای این منظور بایستی فرآوری شده (پخته) باشند تا بالاترین قابلیت هضم را در روده اسب داشته باشد (به این صورت اغلب مقادیر نشاسته می تواند به گلوکز تبدیل شود).
چه زمانی غلات داده شود؟
وعده خوراکی غلاته بایستی در مدت 1 ساعت پس از انجام تمرین به اسب داده شود. زمانی که تنفس به حالت طبیعی بازگشته باشد و اسب آرامش خود را پس از تمرین بازیافته باشد بهترین زمان مصرف خوراک است. زمانی که اسب تمرینات روزانه خود را به پایان رسانده باشد می تواند خوراک صبح یا عصر را به طور طبیعی مصرف نماید. اگر اسب در مسابقه می باشد (بطور مثال در زمان بازدید دامپزشکی در میانه مسابقه استقامت) بایستی وعده خوراک را به 200 گرم به ازای هر 100 کیلوگرم وزن بدن محدود نمود. با این کار از افزایش انسولین خون به مقدار زیاد جلوگیری می شود ( در این مورد مقاله تغذیه پیش از انجام تمرینات در اسب خوانده شود).
جیره خوراکی طبیعی اسب از قبیل علوفه بایستی بلافاصله پس از تمرین به اسب داده شود. در صورتی که اسب شما نبایستی از غلات استفاده کند و یا در جیره خوراکی اسبتان غلات وجود ندارد نباید از غلات به عنوان منبع بازیابی گلیکوژن ماهیچه ها پس از انجام تمرینات ورزشی استفاده کنید. به جای غلات می توانید از خوراک طبیعی روزانه که اسبتان مصرف می کند و یا خوراک های بدون غلات بدهید. این مسئله ممکن است مدت زمان ریکاوری را در این اسب ها افزایش دهد. همچنین این اسب ها تحمل فعالیت های شدید در حین ورزش های چوگان، کورس و استقامت را ندارند.
نکاتی در خصوص اسب های سنگین وزن (چاق) و اسب های با فعالیت سبک
اگر اسب شما چاق است و یا فعالیت ورزشی سبک دارد بازیابی گلیکوژن ماهیچه ای پس از انجام تمرینات را لازم ندارد. در مورد اسب های چاق تمرکز بر روی سوزاندن کالری بیشتر و کاهش وزن می باشد. پس از انجام تمرینات بدن اسب ها به تدریج گلیکوژن ماهیچه ای را که حین تمرین از دست داده است با سایر منابع انرژی نظیر پروپیونات (اسید چرب فرار که از بخش خلفی دستگاه گوارش حین تخمیر جذب می شود) که به گلوکز تبدیل می شود جایگزین می کند. استفاده از غلات به عنوان منبع تغذیه پس از انجام تمرینات ورزشی در اسب های ورزشی چاق مانع از کاهش وزن شده و حتی می تواند اسب را چاق کند.
همچنین اسب هایی که فعالیت ورزشی سبک دارند و اسب هایی که برخی روزهای هفته فعالیت ورزشی دارند نیاز به مصرف وعده خوراکی غلاته پس از انجام تمرین ندارند. این اسب ها مقدار زیادی گلیکوژن مصرف نمی کنند و مدت زمان زیادی تا انجام تمرینات بعدی برای ریکاوری فرصت دارند.
مراقبت از ماهیچه ها
در حین انجام تمرینات، ماهیچه های اسب دچار بریدگی و پارگی هایی می شود که بایستی ترمیم گردد. در عین حال ماهیچه ها نیاز به رشد دارند. همچنین استحکام و خاصیت ارتجاعی ماهیچه ها باید با توجه به فعالیت آن ها حفظ گردد. تامین کردن نیاز اسب به پروتئین و اسید آمینه لایزین با توجه به جداول NRC در این خصوص ضروری است. با این کار نیاز ماهیچه های اسب به مقادیر مورد نیاز از اسید آمینه به منظور رشد مرتفع می گردد. همچنین تامین پروتئین با مصرف کنسانتره بلافاصله پس از تمرین ( 15 دقیقه پس از پایان تمرین) به اسب های با ماهیچه های ضعیف و کوچک کمک می کند تا توده ماهیچه ای خود را سریعتر گسترش دهند و ماهیچه ها را قوی تر کنند.
مصرف آب
بحث های فراوانی پیرامون زمان مصرف آب پس از انجام تمرینات وجود دارد. بر اساس باور عمومی فرض بر اینست که مصرف آب به اسبی که هنوز پس از تمرین گرم است منجر به کولیک می گردد. در این مورد بهتر است هر مربی یا سوارکار برای اسب خود یکبار مصرف آب بلافاصله پس از ورزش را امتحان کند و در صورتی که اسب هیچ نشانه ای از اختلال و بیماری را نشان ندهد این کار همیشه انجام شود. زیرا اثرات مثبت مصرف آب پس از تمرین بسیار بیشتر از عدم مصرف آب تا سرد شدن بدن اسب می باشد. نوشیدن آب همچنین به کاهش دمای داخل بدن اسب پس از تمرین کمک می کند.
به نکات زیر در مصرف آب توجه نمایید:
1- دمای آب باید به گونه ای باشد که اگر بتوانید دست خود را درون آب نگه دارید (خیلی سرد نباشد).
2- اگر اسب در خوردن آب حریص است و ولع دارد، هر چند ثانیه سر اب را از آبخوری دور کنید.
در صورتی که اسب شما پس از مصرف مقادیر زیاد آب از معده خود باد خارج می کند بهتر است که آب را کم کم در اختیارش قرار دهید. ولی در صورتیکه اسب شما آب را بدون نشان دادن علائم و ناهنجاری مصرف می کند می توانید بلافاصله پس از تمرین آب را بصورت آزاد در اختیارش بگذارید.
تحقیقات نشان داده است که در افزودن مقدار کمی نمک (افزودن 9 گرم نمک طعام به 1 لیتر آب) به اولین آب مصرفی پس از تمرین و بعد از آن دسترسی آزاد اسب به آب تمیز در بازجذب سریعتر آب از دست رفته بدن کمک شایانی می کند.
جایگزینی الکترولیت ها
زمانی که اسب ها عرق می کنند مقادیر زیادی از الکترولیت های معدنی نظیر سدیم، پتاسیم و کلر را از دست می دهند. اسب ها همچنین مقادیر کمتری از منیزیم و کلسیم را نیز از دست می دهند. این مواد معدنی که از طریق عرق دفع می شوند بایستی جایگزین گردند تا بازجذب آب، فرایند طبیعی دفع عرق و عملکرد مناسب ماهیچه ها در تمرینات بعدی به درستی اتفاق بیافتد.
برای این منظور بایستی نیازهای اسب خود را با خوراک هایی که منابع سدیم، پتاسیم و کلر کافی داشته باشد تامین کنید. همچنین اطمینان حاصل کنید که اسب شما دسترسی آزاد به نمک لیسیدنی داشته باشد تا مقادیر مورد نیاز از الکترولیت روزانه را تامین نماید. در شرایط تمرینات ورزشی سنگین (برای مثال مسابقات استقامت) یا زمانی که اسب ها در شرایط هوایی گرم و مرطوب فعالیت دارند نیاز به مکمل هایی دارید که الکترولیت از دست رفته را برای اسب جایگزین کند.
زمانی که از مکمل های الکترولیتی برای تامین الکترولیت های از دست رفته استفاده می کنید به خوبی برچسب های روی آن را مطالعه کنید. در مورد محصولاتی که کمتر از 800 گرم در کیلوگرم الکترولیت (سدیم، پتاسیم، کلر، کلسیم و منیزیم) در آن ها وجود دارد بسیار محتاطانه برخورد کنید. برخی شرکت ها بیش از 50 درصد از محتویات محصول خود را به فیلرها (معمولا دکستروز و گلوکز) اختصاص می دهند که برای جایگزین کردن الکترولیت از دست رفته در اسب منفعتی ندارند. مقادیر کم گلوکز برای جذب موثر سدیم ضروری است ولی نبایستی بیشتر از 10 درصد مکمل الکترولیتی را به خود اختصاص دهد.
خلاصه
شکست در جایگزینی و بازیابی مواردی که اسب ورزشی در حین تمرینات متوسط تا سنگین از دست می دهد، منجر به این می شود که اسب به مرور توان خود را برای انجام تمرینات بعدی از دست بدهد. استفاده از خوراک هایی که بر پایه غلات فراوری شده (پخته) با قابلیت هضم بالا در ساعت اولیه پس از انجام تمرین، ذخیره گلیکوژنی ماهیچه را باز می گرداند. مصرف مکمل پروتئینی با کیفیت بالا، 15 دقیقه پس از انجام تمرین، علاوه بر تغذیه ماهیچه ها با آن ها اجازه رشد، ترمیم و ایجاد استحکام کافی را می دهد.
در اختیار قرار دادن آب و همچنین آب نمک پس از تمرین به اسب اجازه می دهد که آب از دست رفته را دوباره به دست آورد. در نهایت تامین نیازهای روزانه الکترولیت های معدنی سدیم، کلر و پتاسیم در خوراک مصرفی که با توجه به جداول NRC بالانس شده باشند به اسب شما این فرصت را می دهد که با مصرف خوراک در وعده های غذایی روزانه الکترولیت از دست رفته را جبران نماید.
