تغذیه پیش از انجام تمرینات ورزشی در اسب

سوالی که همواره مطرح است اینست که آیا پیش از انجام تمرین به اسب خوراک داده شود یا خیر؟ همه ما از پدر و مادرانمان شنیده ایم که نباید تا نیم ساعت بعد از غذا خوردن ورزش کنیم. بنابراین باور عمومی بر اینست که خوردن پیش از ورزش اشتباه است. اما در مورد اسب ها وضعیت چگونه است؟ پاسخ هم بله است هم خیر. در این مقاله به تغذیه پیش از انجام تمرینات ورزشی در اسب ها می پردازیم.

معده پیش از تمرین خالی باشد یا پر؟

اسب تک معده ای است و پیوسته در حال چرا کردن است. بنابراین منطقی است که معده آن هیچ وقت خالی نباشد. پر بودن همیشگی معده از این جهت حائز اهمیت است که مانع پخش شدن و راه یافتن اسید معده از بخش های پایینی معده به اطراف و بخش های بالایی دستگاه گوارش می گردد. ترشح شدن اسید معده که در زمان تمرینات اسب ها با معده خالی اتفاق می افتد در ابتلا به زخم معده موثر است.

بنابراین اگر اسب در اصطبلی قرار دارد که دسترسی دائم به علوفه ندارد و یا بیش از 2 ساعت از آخرین خوراک مصرفی توسط اسب می گذرد، بایستی قبل از تمرین به اسب خوراک بدهید. مصرف مقدار اندکی از خوراک به دو طریق از ابتلا به زخم معده جلوگیری می کند. جویدن باعث تحریک ترشح بزاق می شود. بزاق همانند بافر در معده عمل می کند و باعث خنثی شدن اسید معده می شود. به علاوه با پر شدن معده از پخش شدن اسید معده که منجر به زخم معده می شود جلوگیری می گردد.

شکل1: وضعیت معده پر و خالی و ایجاد زخم معده

مصرف چه خوراک هایی پیش از تمرین اسب مناسب است؟

خوراکی که پیش از انجام تمرین به اسب خود می دهید بسیار مهم است. خوراک پیش از تمرین بایستی علوفه باشد و علوفه ساقه بلند نیز ارجحیت دارد. علوفه با ساقه بلند نیاز به جویدن زیاد دارد که منجر به تولید مقادیر زیادی بزاق می گردد و محافظت خوبی برای معده ایجاد می کند. برای این کار هر نوع علوفه ای که در جیره روزانه اسب شما قرار دارد کفایت می کند.  یونجه در ایران به صورت عمومی در باشگاه های سواری به عنوان علوفه مصرف می شود که گزینه مناسبی به عنوان خوراک مصرفی پیش از تمرین می باشد.

چه مقدار علوفه پیش از تمرین بایستی مصرف شود؟

توجه داشته باشید که شما نمی خواهید مقادیر زیادی از خوراک را پیش از تمرین به اسب بدهید و هدف فقط خالی نبودن معده اسب می باشد. با توجه به آخرین باری که اسب شما خوراک مصرف کرده 300-200 گرم علوفه به ازای هر 100 کیلوگرم وزن بدن کفایت می کند. یعنی برای یک اسب 500 کیلویی 1/5-1 کیلو علوفه قرار دهید. در صورتیکه از آخرین مصرف خوراک اسب شما 5 ساعت گذشته باشد می توانید مقادیر بیشتری از علوفه بدهید.

چه خوراک هایی نباید پیش از تمرین مصرف شود؟

هرگز در فاصله 5-4 ساعت پیش از تمرین یا سواری خوراک های غلاته یا خوراک هایی با نشاسته و قند بالا مصرف نکنید. نشاسته و قند موجود در این خوراک ها عمدتاً به صورت گلوکز از روده باریک جذب می شود که باعث رها شدن هورمون انسولین از غده پانکراس (لوزالمعده) می گردد. گلوکز خون و سطح انسولین 3-2 بعد از مصرف خوراک های محتوی غلات به حداکثر خود می رسد و 5-4 ساعت پس از آن به حالت عادی بر می گردد. انسولین هورمونی است که ماهیچه ها و اندام های بدن اسب را به جذب گلوکز (قند خون) ترغیب می کند.

بنابراین اگر در زمان شروع تمرین، انسولین در خون وجود داشته باشد، اسب نمی تواند منابع قندی ذخیره شده در ماهیچه ها را در حین فعالیت خود آزاد کند (زیرا انسولین موجود در خون به ماهیچه ها فرمان جذب گلوکز موجود در خون را می دهد). همچنین زمانی که انسولین در خون موجود باشد توانایی اسب در سوزاندن چربی به عنوان منبع انرژی کاهش می یابد. در نتیجه زمانی که از غلات یا خوراک های با نشاسته و قند بالا در زمان نزدیک به تمرینات استفاده می گردد منجر به تمام شدن انرژی ماهیچه ها شده و اسب به سرعت خسته می شود.

این مسئله به خصوص در زمانی که اسب تحت تمرینات بسیار شدید قرار دارد دارای اهمیت زیادی است و به سرعت منجر به کاهش منابع انرژی می گردد. در فعالیت های استقامتی وعده های خوراکی پر حجم و به میزان زیاد هم نباید در فاصله 5-4 ساعت پیش از انجام تمرین داده شود. با این حال مصرف وعده های کوچک خوراکی در حین تمرین و فعالیت های استقامتی برای بالا بردن ذخیره گلیکوژنی و بالا بردن زمان تا ایجاد خستگی در اسب مشکلی ندارد.

خلاصه

اسب ها به طور طبیعی دائما در حال مصرف خوراک هستند. بنابراین بایستی همواره معده اسب را پر نگه داشت. تغذیه با مقدار کم علوفه قبل از انجام تمرینات ورزشی به ویژه اگر حداقل 2 ساعت از آخرین مصرف خوراک گذشته باشد، باعث تحریک تولید بزاق شده و همچنین با پر کردن معده از زخم معده جلوگیری می نماید. در مقابل مصرف غلات (جو و ذرت) و خوراک های با نشاسته و قند بالا در فاصله 5-4 ساعت پیش از تمرین منجر به بالا رفتن انسولین خون می شود. بالا رفتن انسولین از آزاد شدن ذخیره گلیکوژن و چربی موجود در ماهیچه ها در حین تمرین جلوگیری می کند. این مسئله باعث می شود اسب شما به سرعت خسته شود.

دلایل فرآوری جو و ذرت در تغذیه اسب

دانه غلات بخش عمده و مهمی را در تغذیه اسب ها به خود اختصاص می دهد. انتخاب دانه غلات با بیشترین قابلیت هضم یکی از مسائلی است که ذهن مالکین و مربیان اسب را به خود اختصاص می دهد. سوال اینست که غلات بصورت فرآوری شده یا اصطلاحاً پخته مصرف شود یا فرآوری نشده و خام.

چرا غلات را فرآوری می کنیم؟

غلات به عنوان منبعی از انرژی در خوراک اسب ها استفاده می شوند. انرژی غلات در بخش نشاسته ای و سفید رنگ موجود در مرکز دانه می باشد. برای اینکه اسب بتواند از این انرژی استفاده کند بایستی نشاسته توسط آنزیم های موجود در روده باریک شکسته شود.

ولی هضم نشاسته و آزاد کردن انرژی موجود در آن برای اسب کار آسانی نیست. زیرا بخش نشاسته ای در مرکز دانه قرار دارد که دستیابی به آن را برای اسب مشکل می کند. پختن یا فرآوری دانه ها به منظور دسترسی آسان تر به بخش نشاسته ای صورت می گیرد.

نشاسته چگونه درون دانه بسته بندی می شود؟

نشاسته از تعداد زیادی مولکول گلوکز تشکیل شده که به هم متصل شده و به شکل گرانول های نشاسته درآمده اند. سپس این نشاسته ها در میان پروتئین که ماتریکس پروتئینی نام دارد قرار می گیرند.

شکل1: تصویر میکروسکوپ الکترونی از مرکز دانه جو که گرانول های نشاسته (دانه های بزرگ) را در میان ماتریکس پروتئینی نشان می دهد.

گرانول های نشاسته که توسط پروتئین ها احاطه شده اند داخل سلول های آندوسپرم قرار گرفته و بوسیله دیواره سلولی محافظت می شوند. بسیاری از این سلول ها به سختی در آندوسپرم نشاسته ای دانه ها بسته بندی می شوند (بخش سفیدی که در وسط دانه ها دیده می شود). خود آندوسپرم هم توسط لایه پروتئینی به نام آلورن (Aleurone) محافظت می شود و این پروتئین نیز با پوشش دانه پوشیده می شود (شکل 2). برای گیاه تمام این بسته بندی و پوشش ها برای رشد و بقای رویان گیاه و ذخیره مواد غذایی مورد نیاز از قبیل انرژی و پروتئین در زمان رشد اولیه دانه ضروری است.

شکل2: قرار گرفتن گرانول های نشاسته (دانه های سیاه رنگ) در سلول های آندوسپرم در دانه جو که توسط ماتریکس پروتئینی احاطه شده که توسط لایه آلورن و پوشش دانه احاطه شده اند.

بنابراین این نوع بسته بندی برای بقای گیاه ضروری است. اما برای اسب تمام این محافظت های انجام شده در گیاه آزاردهنده است و مانع هضم و آزادسازی انرژی موجود در دانه می گردد. در واقع این نوع بسته بندی به گونه ای طراحی شده که به دانه اجازه دهد بدون آسیب دیدن از دستگاه گوارش جانوران عبور کرده و پس از وارد شدن به مدفوع آماده رشد گردد.

محافظت از نشاسته در دانه ها چه میزان از هضم و جذب جلوگیری می کند؟

برای هضم نشاسته، آنزیم های موجود در روده باریک باید ابتدا پوسته دانه را شکسته، سپس از لایه آلورن عبور کند. در ادامه بایستی راه آنزیم ها از طریق دیواره سلولی آندوسپرم (سلول های محتوی نشاسته) باز شده و پس از عبور از ماتریکس پروتئینی به گرانول های نشاسته برسد. در نهایت زمانی که آنزیم ها به نشاسته می رسند با توده ای که به سختی گره خورده برخورد می کنند که داخل یک توپ قرار گرفته است. در نتیجه  دستگاه گوارش اسب با موانع سختی برای آزادسازی انرژی موجود در نشاسته مواجه است.

فرآوری (پختن) غلات

سال هاست که مشخص شده برای دستیابی به بالاترین قابلیت هضم غلات، باید به اسب کمک کرد. این کمک بصورت فرآوری کردن یا به اصطلاح پختن می باشد. فرآوری غلات شامل فرایندهایی نظیر اکستروژن، میکرونیزه کردن، فلیک کردن با بخار است که سدهای پیش روی آنزیم ها را در دسترسی به نشاسته شکسته و گوارش دانه های غلات را ساده می کنند.

فرآوری چگونه کمک می کند؟

زمانی که غلات تحت شرایط حرارت، فشار و رطوبت و فرایندهای فیزیکی از قبیل توسط پرس شدن و غلتک خوردن فرآوری شوند، تمام ساختارهای داخلی دانه تخریب می شود. در مرحله اول پوشش دانه و لایه آلورن شکسته می شوند و دیواره سلول های آندوسپرم باز می شوند. همچنین ساختار ماتریکس پروتئینی بصورت فیزیکی تخریب می شود و دیگر قادر به محاظت از گرانول های نشاسته نمی باشد.

فرآوری همچنین منجر به ژلاتینی شدن نشاسته می شود که طی این فرایند گرانول های نشاسته به ساختارهای باز و در دسترس تبدیل می شوند. فرآوری باعث می شود که آنزیم های دستگاه گوارش اسب براحتی بتوانند نشاسته را به مولکول های گلوکز تبدیل کنند. این مولکول های گلوکز نیز از طریق روده باریک جذب شده و به عنوان انرژی در بدن مصرف می شوند.

شکل 3: افزایش قابلیت هضم جو و ذرت طی فرایندهای مختلف فرآوری غلات

آسیاب کردن غلات چه کمکی می کند؟

آسیاب کردن، خرد کردن و پودر کردن ساده و بدون فرآوری همانند جویدن اسب می باشد. تنها تغییری که در حین انجام این فرآیندها اتفاق می افتند شکستن ساختار فیزیکی دانه است. این شکستن شامل شکستن پوسته دانه و کاهش اندازه دانه است که باعث می شود آنزیم ها راحت تر به مرکز دانه نفوذ کنند. علیرغم اینکه پوشش دانه و لایه آلورن برداشته می شود ولی آسیب جزئی به دیواره سلولی آندوسپرم می رسد و ساختار ماتریکس پروتئینی و گرانول های نشاسته کاملا حفظ می گردد. در واقع بهبود خیلی جزئی در فرایند هضم نشاسته ایجاد می گردد. تحقیقات انجام شده بر روی اسب ها نشان داده است که خرد کردن ذرت به تنهایی، قابلیت هضم آن را در روده کوچک تنها به میزان 1 درصد افزایش می دهد.

شکل4: ذرت خرد شده

آیا خیساندن غلات کمکی می کند؟

خیس کردن غلات به تنهایی باعث می شود جویدن آن ها ساده تر شود. بنابراین خیساندن به اسب در از بین بردن پوشش دانه و لایه آلورن کمک می کند. با این حال خیساندن هیچ کمکی به تخریب دیواره سلولی آندوسپرم و ساختار ماتریکس پروتئینی و گرانول های نشاسته نمی کند. بنابراین همانند آسیاب کردن و خرد کردن، خیساندن هم هیچ کمکی در جهت بهبود هضم نشاسته نمی کند.

در زمان مصرف غلات بدون فرآوری چه اتفاقی می افتد؟

قسمت عمده نشاسته ای که از مصرف دانه کامل یا غلات آسیاب و خرد شده آزاد می شود به صورت هضم نشده از روده باریک عبور کرده و به بخش خلفی دستگاه گوارش می رسد. باکتری های موجود در بخش خلفی دستگاه گوارش با همان سدهای پیش روی آنزیم های روده باریک مقابله نمی کنند. این باکتری ها قادرند به سرعت نشاسته موجود در دانه های فرآوری نشده (پخته نشده) را آزاد کنند. این تخمیر سریع نشاسته منجر به تولید اسید در بخش خلفی دستگاه گوارش می شود و اسیدیته (pH) را پایین می آورد (محتوای بخش خلفی دستگاه گوارش اسیدی می گردد).

کاهش pH در بخش خلفی دستگاه گوارش منجر به ایجاد بیماری ها و اختلالات رفتاری متعددی از قبیل لامینیتیس، کولیک، آندوتوکسمی، اسیدوز، کاهش تخمیر علوفه، کاهش اشتها، جویدن چوب می شود. همچنین خوردن کف اصطبل (کف خوری) همانند آنچه در کمبود ویتامین های گروه B و K رخ می دهد ایجاد می شود.

جو دوسر چگونه است؟

جو دوسر را می توان بدون فرآوری مصرف کرد. با توجه به بزرگتر بودن دانه جو دوسر، اسب ها قادرند با جویدن آن پوشش دانه را از بین برده و نیاز به فرایندهای فیزیکی را از بین ببرند. مطالعات نشان داده اند که نشاسته موجود در جو دو سر نسبت به جو و ذرت فرآوری نشده (خام) قابلیت هضم بالاتری دارد. بنابراین جو دوسر می تواند به صورت خام و فرآوری نشده مصرف شود.

زمانی که از جو دو سر استفاده می شود باید مدفوع اسب را کنترل کرد. اگر در مدفوع اسب دانه کامل جو دوسر را مشاهده کردید نشان دهنده اینست که جو دو سر برای اسب شما مناسب نیست. بسیار مهم است که بررسی شود جو دو سر مشاهده شده در مدفوع دانه کامل باشد و پوسته هضم نشده. برای مشخص شدن این مسئله بایستی دانه را از مدفوع خارج کرده و فشار داد. اگر دانه کامل باشد نشاسته سفید از مرکز آن خارج می شود. در صورتی که می خواهید از جو دو سر در جیره اسب خود استفاده کنید ولی اسب شما به طور کامل آن را هضم نمی کند بایستی از جو دو سر خرد شده، پخته شده و یا میکرونیزه شده استفاده کنید.

شکل5: جو دو سر

حرف آخر

هیچگاه از دانه غلات خام و به صورت غیر پخته استفاده نکنید به جز دو سر برای اسب هایی که قادر به مصرف آن به صورت خام هستند. اگر از دانه های خام و فرآوری نشده (پخته نشده) استفاده کنید، برای اسب شما مزایای کمی دارد و در عین حال شانس بالایی برای ابتلا به بیماری و مشکلات رفتاری خواهد داشت. به یاد داشته باشید دلیل مصرف غلات به دست آوردن منبع انرژی موجود در آن هاست. بخش عمده ای از انرژی این دانه ها در نشاسته است. اگر اسب نتواند این نشاسته را هضم کند بهتر است که اصلا از جو و ذرت در جیره اسب استفاده نکنید.

تغذیه اسب به منظور افزایش وزن

یکی از سوالاتی که عمدتا از سوی مالکین اسب ها پرسیده می شود اینست که چگونه می توان اسب لاغر را چاق کرد. در این مقاله به بررسی چگونگی تغذیه اسب به منظور افزایش وزن خواهیم پرداخت.

عوامل متعددی منجر به کاهش وزن اسب می گردند. این عوامل شامل مسائل مشکلات با سلامت اسب، مسائل مربوط به سن اسب و بالانس نبودن کالری و میزان انرژی دریافتی توسط اسب می باشد.

مسائل مرتبط با سلامت بدنی

در برخورد با اسب لاغر اولین مسئله پرداختن به شرایط سلامتی اسب می باشد. باید بررسی شود که آیا اسب از انگل، بیماری، درد مزمن، زخم معده و مشکلات دندانی رنج می برد یا خیر. در این راستا اولین اقدام ویزیت اسب توسط دامپزشک می باشد. در صورتی که کاهش وزن به علت مشکلاتی از این دست باشد اولین قدم در جهت افزایش وزن اسب ایجاد شرایط مناسب برای حفظ سلامت اسب است.

در این شرایط ممکن است که دامپزشک تشخیص دهد اسب با توجه به سن خود توانایی جویدن کافی علوفه با ساقه بلند را علیرغم دارا بودن دندان های سالم ندارد. علوفه دارای فیبر بالا می باشد. با افزایش سن، دندان ها قابلیت قبلی خود را در جویدن کامل علوفه از دست می دهند. همچنین افزایش سن موجب می شود که بازدهی دستگاه گوارش در هضم و جذب مواد خوراکی کاهش یابد. در نتیجه مواد مغذی موجود در  علوفه و مواد خوراکی  ممکن است به مقدار کامل توسط بدن جذب نگردد. بنابراین در این شرایط باید خوراک هایی به مصرف اسب برسد که مقادیر مواد خشبی و فیبری بالایی نداشته باشد و در عین حال بتواند نیازهای تغذیه ای اسب را در سنین بالا تامین کند.

حتی در شرایطی ممکن است در اثر افزایش سن، اسب توانایی مصرف علوفه را به میزان قبلی نداشته باشد. در این حالت می توان میزان مصرف خوراک های ویژه اسب های مسن را افزایش داد  و تا 7 کیلو در روز از این گونه خوراک ها در اختیار اسب قرار داد.

بیماری های مرتبط با کاهش وزن

بیماری هایی نظیر اسهال، کولیک و تب که دارای علامت هستند می توانند منجر به کاهش وزن شوند. اما بیماری هایی هم هستند که علامتی ندارند. در حالتی که هیچ تغییری در خوراک ایجاد نشده باشد و اسب کاهش وزن پیدا کرده باید عملکرد کبد و کلیه کنترل شده و عفونت های مزمن نیز مورد بررسی قرار گیرد.

همچنین وجود انگل در بدن اسب علاوه بر مصرف کالری خوراک مصرفی اسب، به مرور زمان به دستگاه گوارش اسب آسیب وارد کرده و میزان جذب مواد مغذی توسط دستگاه گوارش را کاهش می دهد.

مشکلات دندانی

مشکلات دندانی قابلیت خوردن خوراک را در اسب کاهش می دهند.  صاف نبودن دندان ها منجر به مشکلاتی در جویدن، شکستن و آسیاب کردن خوراک می شود. همچنین دندانی که عفونت داشته باشد به علت درد فراوان مانع از جویدن مطلوب توسط اسب می گردد. از علائم مشکلات دندانی بیرون ریختن خوراک در هنگام جویدن از دهان، تنفس مشکل دار، ناآرام بودن اسب با دهنه و وجود دانه های غلات و تکه های علوفه در مدفوع می باشد.

بالانس نبودن انرژی خوراک

در بسیاری موارد دلیل اینکه اسب کمبود وزن دارد اینست که به میزان کافی انرژی دریافت نمی کند. بنابراین در این موارد بایستی تغذیه به منظور افزایش وزن انجام شود. در مرحله اول باید وزن فعلی اسب و میزان وزنی که باید اضافه شود را محاسبه نمایید.

روش محاسبه وزن اسب با متر معمولی

با استفاده از محیط و طول بدن

1. ابتدا متر را روی پشت اسب، دقیقا در انتهای یال هایش قرار داده و از زیر سینه اسب به سمت دیگر آن بکشید (اندازه گیری محیط دور سینه اسب). سر دیگر متر را از انتهای شیار بین دو کتف عبور دادخ و در انتهای یال ها به سر دیگر رسانده و عدد را به سانتی متر یا اینچ بخوانید.
2. متر را از نقطه جلوی کتف و زیر  گردن اسب تا انتهای کفل اسب بکشید (این کار را به کمک فرد دیگری انجام دهید). با این کار طول بدن اسب به دست می آید.
3. اعداد به دست آمده را در فرمول های زیر وارد کنید.

Length: طول

Grith: محیط

 

با استفاده از محیط

نسبت مشخصی بین وزن اسب و این سه فاکتور وجود دارد که در همه نژاد ها تقریبا ثابت است. در اینجا وزن اسب در تناسب با دور سینه (در ناحیه تن گاه و پشت جدو گاه ) نشان داده شده است.

دور سینه(سانتیمتر)   وزن بدن(کیلوگرم)

80                                45
90                                70
100                              90
110                               120
120                               150
130                               185
140                               230
150                               285
160                               345
170                               410
180                               475
190                               545
200                               615

توجه: اندازه ها برای مادیان های 11-8 ماهه آبستن د راعداد 1/02 ، 1/06 ، 1/11 و 1/17 باید ضرب شود.

محاسبه میزان وزنی که اسب بایستی داشته باشد

برای تشخیص اینکه اسب باید چه وزنی داشته باشد نیاز به تخمین امتیاز شرایط بدنی  (Body Condition Score) می باشد. عموماً اغلب اسب ها باید دارای امتیاز بدنی 6-5 باشند. مادیان های آبستن بایستی امتیاز بدنی 7-5 داشته باشند. در امتیاز بدنی 5، زمانی که به اسب از روبرو و بصورت مایل به اسب نگاه می کنید نباید دنده های اسب را ببینید، ولی زمانی که به بالای شکم دست می کشید دنده ها را به راحتی احساس می کنید.

در تمامی امتیازات بدنی پایین تر از 5، یک اسب 500 کیلوگرمی نیاز به افزایش وزن 22-20 کیلوگرمی دارد. هر 0/5 کیلو اضافه وزن هم نیاز به حدود 9000-8000 کیلوکالری انرژی بالاتر از نیاز روزانه اسب دارد. برای مثال برای افزایش امتیاز بدنی از 4 به 5، نیاز به 20 کیلوگرم افزایش وزن وجود دارد. برای 20 کیلوگرم افزایش وزن نیز تقریباً 380000 کیلوکالری انرژی نیاز است. کاملا واضح است که این میزان از انرژی را در یک روز نمی توان تامین کرد. بهترین و سالم ترین راه اقزایش وزن بصورت آهسته است. بنابراین در این مثال حداقل 90 روز زمان نیاز است تا این افزایش وزن 20 کیلویی صورت گیرد. افزایش وزن 20 کیلویی در 90 روز یعنی  0/22 گرم افزایش وزن روزانه، که هدفی قابل دستیابی و بی خطر برای اسب است.

افزودن 4500 کیلوکالری در روز علاوه بر خوراک روزانه می تواند افزایش وزن 0/22 گرم روزانه را تامین نماید. برای این منظور می توان یک کیلو کنسانتره ( با انرژی 3000 کیلوکالری) و یک کیلو یونجه اضافی (با انرژی تقریبی 1800 کیلوکالری) در روز استفاده کرد.

باید به این نکته توجه داشت که هر گونه تغییری در تمامی اسب ها بایستی به آرامی و به تدریج صورت گیرد تا احتمال بروز مشکلات گوارشی کاهش یابد.

خوراک های افزایش دهنده وزن

علوفه

برای باقی ماندن اسب در سلامت کامل بایستی 3-2 درصد وزن بدن خود را در روز خوراک بخورد. از این میزان حداقل 2- 1/5 وزن بدن بایستی علوفه باشد. یعنی یک اسب 450 کیلویی برای نیازهای پایه ای بدن خود  در روز بایستی 9 کیلو علوفه مصرف کند. برای افزایش وزن باید علاوه بر این میزان علوفه مصرف کند. برای افزایش وزن می توان تا 2/5 درصد وزن بدن نیز مصرف علوفه را افزایش داد.

کیفیت علوفه هم دارای اهمیت است. اگر کیفیت علوفه پایین باشد معده اسب پر می شود در حالی که هیچ کالری بیشتری را مصرف نکرده است. یونجه نسبت به سایر علوفه ها دارای مقادیر پروتئین و انرژی بالاتر ی است که این علوفه را برای افزایش وزن در اسب ها  مناسب می کند.

یکی دیگر از منابع فیبری مطلوب تفاله چغندر است. تفاله چغندر هم مانند علوفه های با کیفیت انرژ قابل هضم بالایی دارد. مصرف تفاله بایستی به آرامی صورت گیرد و نهایتا تا 0/5 درصد وزن بدن اسب در روز مصرف شود. اگرچه تفاله چغندر منبع کالری مطلوبی است ولی منبع پروتئینی مطلوبی نمی باشد. همچنین تفاله چغندر مواد ویتامینه و معدنی پایینی هم دارد. بنابراین بهتر است به خوراک اسب افزوده گردد و نه اینکه جایگزین خوراک های دیگر شود.

منابع با چربی بالا چربی

علوفه بخش اصلی و اساسی خوراک اسب را تشکیل می دهد. ولی خوراک با تراکم بالای انرژی محسوب نمی شود و میزان مصرف آن در روز برای اسب محدودیت دارد. اگر اسب شما تمام نیاز خور به علوفه را مصرف می کند و کماکان پس از چند هفته افزایش وزن نداشته است، زمان آن رسیده که منابع انرژی بیشتری به جیره افزوده شود.

بی خطرترین راه برای افزایش انرژی در جیره خوراکی اسب ها افزایش میزان چربی در جیره است. کربوهیدرات ها و پروتئین ها به ازای هز گرم 4 کالری انرژی دارند، در حالی که چربی ها به ازای هر گرم 9 کالری انرژی آزاد می کنند. در صورتی که چربی به آزامی به جیره افزوده شود می توان مقادیر بالاتر چربی را در خوراک گنجاند. در همین حال افزودن روغن ها از افزایش نشاسته مصرفی  و بالا رفتن ناگهانی قند و انسولین خون که با مصرف بالای کنسانتره ایجاد می شود جلوگیری می نماید.

برای این منظور محصولات کنسانتره ای وجود دارد که بدون افزایش نشانسته و با تامین انرژی، پروتئین، مواد معدنی و ویتامینه منجر به افزایش وزن در اسب شما می گردد.

روغن

یکی از ساده ترین و ارزان ترین راه های افزودن چربی به جیره خوراکی مصرف روغن های گیاهی و افزودن آن به کنسانتره مصرفی روزانه است. روغن ذرت برای اغلب اسب ها بسیار خوشخوراک است. همچنین روغن کانولا، آفتابگردان و سابر روغن ها را می توان برای افزایش وزن استفاده کرد. با این حال باید در نظر داشت که نسبت امگا-3 به امگا-6 در خوراک اسب بایستی کنترل شود تا مانع از مشکلات بعدی ناشی از افزایش امگا-6 در جیره گردد. برای این منظور بهترین منبع روغنی که علاوه بر مزایای مربوط به افزایش وزن مشکلات جانبی ایجاد نکرده و نسبت بالایی از امگا3- به امگا-6 دارد روغن کتان است.

همچون سایر مواد خوراکی اضافه کردن روغن به جیره باید به آهستگی صورت گیرد. با 50 سی سی در هفته اول شروع کنید و هر هفته 50 سی سی به مقدار مصرف بیافزایید. بیشترین مقدار مصرف نهایتا 400 سی سی در روز برای یک اسب 500 کیلویی می باشد. در صورتی که مقدار مصرف روزانه را خیلی سریع بالا ببرید منجر به اسهال و وجود چربی زیاد در مدفوع می گردد.

کنسانتره

غلات و کنسانتره های مبتنی بر قندها و کربوهیدرات ها از خوراک های با کالری بالا هستند که از گذشته در جیره اسب های لاغر به خصوص اسب های با فعالیت ورزشی بالا استفاده می شوند. البته خوراک های با نشاسته بالا در صورتی که در مقادیر بالا مصرف شوند می توانند مشکلاتی را برای اسب ایجاد نمایند. زمانی که اسب مقادیر بالایی از نشاسته را در یک وعده مصرف کند این نشاسته در معده و روده باریک شکسته شده، مقدار اضافی آن به بخش تخمیری انتهای دستگاه گوارش می رسد. در این بخش باعث افزایش اسیدیته و بر هم زدن تعادل جمعیت میکروبی می شود. این امر علاوه بر کاهش دادن تخمیر مواد فیبری علوفه می تواند منجر به کولیک و لمینیتیس گردد. البته باید توجه داشت که برخی اسب ها نسبت به سایرین نسبت به نشاسته حساسیت بیشتری دارند.

هیچگاه در هر وعده بیشتر از 0/5 درصد از وزن بدن اسب را به کنسانتره اختصاص ندهید. برای مثال برای یک اسب 450 کیلویی در هر وعده بیشتر از 2/5 کیلوگرم کنسانتره ندهید. در صورتی که اسب شما خیلی لاغر است یا فعالیت ورزشی سنگین دارد، وعده های خوراک را افزایش داده و در هر وعده حداکثر 0/5 درصد وزن بدن را کنسانتره بدهید.

بدون در نظر گرفتن روغن و کنسانتره مصرفی همیشه 2- 1/5 درصد از وزن بدن اسبتان را در روز به علوفه اختصاص دهید. مصرف علوفه به این میزان در روز برای عملکرد مطلوب دستگاه گوارش ضروری است.

 

 

[vc_row][vc_column][vc_column_text]

عوامل تغذیه ای موثر بر سلامت سُم

نیاز به تعادل  در تمام جنبه های سواری وجود دارد. مربیان برنامه تمرینی متعادلی برای اسب ها دارند. نعل بندان تمام سعی خود را برای اسب های با سُم متعادل انجام می دهند و البته مهم ترین هدف، داشتن برنامه خوراکی متعادل از کنسانتره و علوفه برای اسب شما است تا بتوان عوامل تغذیه ای موثر بر سلامت سُم را بطور کامل تامین نمود.

سلامت سُم توسط چندین عامل از جمله ژنتیک، محیط و تغذیه مشخص می شود. برخی اسب ها بصورت ژنتیکی دارای سُم های ضعیفی هستند که قابل تغییر نیست. ولی مراقبت مداوم و تغذیه در مورد اسب هایی که از نظر ژنتیکی دارای سُم های خوبی هستند در سلامت سم بسیار موثر است.

 

 

 

عوامل تغذیه ای موثر بر سلامت سُم

مواد مغذی موثر بر سلامت سُم متعددند . یک جیره کاملا متعادل عوامل تغذیه ای موثر بر سلامت سُم را به خوبی تامین می کند، ولی  باید توجه داشت که هر اسب منحصر به فرد است بسته به مرحله زندگی و فعالیتی که دارد نیازهای غذایی مختلفی دارد. در ادامه برخی عوامل تغذیه ای کلیدی و اثرات آن ها بر سلامت سم اسب ها تشریح می گردد.

باید در نظر داشت تمامی عوامل موثر بر سلامت سُم  که برای کیفیت خوب و رشد مطلوب سُم مورد نیاز است مشابه نیازهای خوراکی پوشش سالم و سیستم ایمنی قوی است.

انرژی

انرژی یا محتوای کالری خوراک می تواند بر رشد سُم موثر باشد. بر این اساس جیره های با محتوای انرژی پایین علاوه بر اینکه افزایش وزن کمتری را موجب می شوند، رشد سم را هم محدود می کنند.

پروتئین

کمبود پروتئین نیز اثر مشابه کمبود انرژی بر رشد سُم دارد. زیرا جنس سم از کراتین می باشد که نوعی پروتئین است. کراتین پروتئینی بسیار قوی و از مهمترین اجزای پوست، یال، دم  و سُم می باشد. کراتین از زنجیره ای اسید آمینه تشکیل شده است که بسته9 به توالی اسید آمینه ممکن است ترکیب سخت و انعطاف پذیری همچون سُم و یا ساختاری نرم همچون پوست ایجاد نماید.

بدن اسب می تواند بسیاری از اسیدهای آمینه را به یکدیگر تبدیل کند، بنابراین  اسب در  زمینه بسیاری از اسیدهای آمینه دچار کمبود نمی گردد. یکی از اسیدهای آمینه ای که باید حتما در خوراک وجود داشته باشد و توسط اسیدهای آمینه دیگر ساخته نمی شود اسید آمینه متیونین است. متیونین دارای پیوندهای گوگرد می باشد که همین مسئله باعث می شود این تفکر بوجود بیاید که در جیره باید گوگرد وجود داشته باشد. نیاز اسب ها به گوگرد توسط علوفه و سایر مواد موجود در خوراک ها تامین می شود. ضمن اینکه تغذیه با گوگرد منجر به ساخت متیونین نمی شود و این اسید آمینه در علوفه وجود دارد. کمبود این اسید آمینه در حالتی رخ می دهد که استفاده از غلات در جیره زیاد و میزان علوفه کم باشد.

باید توجه داشت که مصرف بالای متیونین یکی از دلایل انباشتگی آهن، مس و روی است که می تواند منجر به تخریب سم و بیماری خط سفید شود.

در یک تحقیق در زمینه ارتباط رشد سم و تغذیه در کره ها رشد سم کره های از شیر گرفته شده که با خوراک 10 درصد پروتئین تغذیه شده بودند تنها دو سوم کره هایی بود که با خوراک محتوی 14.5 درصد پروتئین تغذیه شده بودند.

چربی

چربی ها در سُم یک سد غیرقابل نفوذ در کمک به اتصالات بین سلولی ایجاد می کنند که مانع از ورود باکتری و قارچ به داخل سُم می شوند. بنابراین خوراک های محتوی مقادیر کافی از چربی برای سُم مفید هستند و یکی از عوامل تغذیه ای موثر بر سلامت سُم می باشند.

پریوپل (Periople) که لایه محافظتی تاج سُم می باشد، از کراتین متراکم و اسید چرب ساخته شده است. این لایه به عنوان یک محافظ از خروج رطوبت لایه های داخلی جلوگیری کرده و از ورود آب به داخل هم جلوگیری می کند.

ویتامین ها

اغلب ویتامین هایی نظیر ویتامین A و ویتامین های گروه B نظیر بیوتین، فولیک اسید و B12 در علوفه ها وجود دارند و یا توسط میکروارگانیزم های دستگاه گوارش ساخته می شوند. بنابراین احتمال کاهش کیفیت سم در اثر کمبود آن ها چایین است.

بیوتین

بیشترین ویتامینی که در مورد ارتبایش با سم مورد بررسی قرار گرفته بیوتین است. بیوتین ویتامین محلول در آبی است که توسط میکروارگانیزم ها در دستگاه گوارش ساخته می شود. مطالعات صورت گرفته اثرات متنوعی از مکمل های بیوتین بر رشد و کیفیت سم نشان داده اند.

در اسب هایی که با وجود محیط خوب و جیره متعادل دارای کیفیت سم پایینی هستند، با مکمل های بیوتین کیفیت سم بهبود پیدا می کند. بطور کلی جیره های با غلات بالا و علوفه کم احتمال کمبود بیوتین بیشتری دارند.

ویتامین E

ویتامین E یک آنتی اکسیدان مهم است که یکی از نقش های آن محافظت از چربی هاست. کمبود این ویتامین در جیره های بالانس کمتر اتفاق می افتد با این حال بطور کلی بهتر است که این ویتامین به طور دائمی در جیره اسب گنجانهد شود.

نقش تعادل مواد معدنی در رشد و کیفیت سم

تعادل مواد معدنی هم از عوامل مهم در رشد و کیفیت سُم می باشد. برای مثال در تحقیقیاتی که توسط هرینگتون، والش و وایت در سال 1973 صورت گرفت مشخص شد که روی نقش مهمی در کراتینه شدن طبیعی سم ایفا می کند. در این تحقیق نشان داده شد که اسب هایی که استحکام بخش شاخی سم آن ها پایین است میزان روی موجود در پلاسمای خونشان پایین تر از اسب هایی است که هیچ آسیب یا مشکلی در سُم خود ندارند.

کلسیم و فسفر

کلسیم و فسفر و نسبت هر یک به دیگری در رشد سم موثر است. کلسیم برای اتصال بین سلولی در لایه شاخی سُم مورد نیاز است. کلسیم همچنین در متابولیسم داخل سلولی چربی ها اهمیت دارد. مقادیر بیش از حد نیاز فسفر می تواند از جذب کلسیم در روده باریک جلوگیری کند. این مسئله می تواند منجر به استخوان های ضعیف و غیرطبیعی شده و بر اتصال بین سلول ها اثرگذار باشد.

سلنیم

سلنیم یک آنتی اکسیدان مهم برای حفاظت غشای سلولی است. با اینحال مقادیر بالای سلنیم در جیره می تواند منجر به جایگزینی سلنیم با گوگرد در فیبرهای کراتینی شده و در نتیجه کیفیت ساختاری سم ضعیف می گردد.

اسب هاي مبتلا به مسموميت مزمن با سلنيوم داراي ريزش مو و لنگش به مدت زمان هاي متفاوتي مي باشند . پوشش مو در اين حيوانات اغلب کدر ، کوتاه و شکننده است و موهاي دم و چانه ممکن است کوتاه باشد .

ديواره هاي سم در هر چهار اندام حرکتي معمولا داراي شيارها يا ترک هاي متحدالشکلي است که ممکن است به بافت مورق حساس نيز کشيده شود. همچنین در موارد حاد خونریزی باندهای کرونری، کنده شدن سم و لامینیتیس رخ می دهد.

جدا شدن نوار تاجی سم در مسمومیت سلنیومی

 

توجه به این نکته ضروری است که برای اغلب اسب ها، جیره ای با بیوتین طبیعی، آمینواسید و اسید چرب متعادل و مقادیر کافی ویتامین و مواد معدنی می تواند منجر به رشد کافی سم و کیفیت بالای آن گردد.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]

نقش تغذیه مادیان در آینده ورزشی و تولیدمثلی کره

می دانیم که تغذیه مادیان آبستن در رشد کره اش موثر است. ولی تحقیقات جدید نشان داده است که تغذیه مادیان تاثیرات طولانی ­تری فراتر از رشد جنین ایفا می­ کند. بر اساس تحقیقات صورت گرفته نقش تغذیه مادیان در آینده ورزشی و تولیدمثلی کره بسیار مهم و حیاتی است. بنابراین کیفیت تغذیه مادیان، علاوه بر تغذیه صحیح و اصولی کره برای دستیابی به بالاترین عملکرد تولیدمثلی و ورزشی کره در دوران بلوغ تاثیرات عمده ­ای دارد.

تحقیق صورت گرفته

محققان فرانسوی با استفاده از دو جیره مختلف بر روی 24 مادیان آبستن عرب تحقیقاتی را انجام دادند. در این تحقیق نیمی از مادیان ها تنها علوفه مصرف کردند و نیمی دیگر علاوه بر علوفه از کنسانتره نیز تغذیه نمودند.

با توجه به اینکه کیفیت و مقدار علوفه داده شده به مادیان آبستن تمام نیازهای مادیان و کره اش را تامین نمی کرد، مادیان هایی که تنها علوفه مصرف می کردند در نیمه دوم آبستنی دچار افت وزن و امتیاز بدنی شدند. با این حال کره­ های متولد شده از این مادیان ها دارای وزن تولد طبیعی بودند. اثرات ناشی از ضعف تغذیه بر روی کره ها یکسال بعد از تولد نمایان شد. تغذیه با کنسانتره در سه ماهه انتهایی آبستنی موجب شد وزن و امتیاز بدنی در مقایسه با مادیان هایی که تنها از علوفه تغذیه کرده بودند حفظ گردد.

تغذیه ضعیف تر از حد نیاز در انتهای دوره آبستنی مادیان ها بر رشد استخوانی موثر است. این موضوع در 19 ماهگی کره مشخص شد. به عنوان مثال کره های متولد شده از مادیان های مصرف کننده علوفه و کنسانتره استخوان ساق عریض تری در سن 24-18 ماهگی داشتند.

همچنین تغذیه ضعیف مادیان (تنها با علوفه) بر رشد بیضه و تخمدان کره ها و در نتیجه تاخیر در سن بلوغ موثر است. این موضوع در 12 ماهگی کره­ ها در زمان اخته کردن قابل تشخیص می باشد.

به عنوان بخشی از تحقیقات، محققان بین سنین 20 تا 24 ماهگی تمامی کره ها را با مقدار بیشتر از حد مجاز غلات تغذیه کردند. در کره هایی که مادران شان در دوران آبستنی تنها علوفه مصرف کرده بودند، تغذیه بیش از اندازه معمول با غلات منجر به مشکلاتی در متابولیسم کربوهیدرات ها شد. این مشکل می تواند اثرات منفی در فعالیت ورزشی کره ها ایجاد کند.

مشکلات ناشی از تغذیه بیش از حد با غلات

تغذیه بیش از اندازه با غلات تنها موجب افزایش وزن نمی گردد، بلکه مشکلاتی از قبیل مقاومت انسولینی ایجاد می کند. مقاومت انسولینی مشکلی است که می تواند ظرفیت ماهیچه ها را در ذخیره گلوکز به شکل گلیکوژن (منبع اصلی انرژی در ماهیچه) کاهش دهد. در نتیجه این امر کره سریع تر خسته می شود.

بر اساس این تحقیق و مطالعات پیشین نکات تغذیه ای و مدیریتی زیر به پرورش دهندگان پیشنهاد می گردد:

• تحقیقات رابطه مستقیمی بین اثر تغذیه و امتیاز بدنی (Body Score) بر بازدهی تولیدمثلی مادیان نشان می ­دهند. مادیان­ هایی که امتیاز بدنی متوسط و خوب دارند نسبت به مادیان­ های با امتیاز بدنی ضعیف، سیکل جنسی را سریع­ تر آغاز کرده و نرخ آبستنی بالاتری در آن ­ها مشاهده می­ گردد. سعی کنید در زمان جفت گیری (کشش) مادیان دارای امتیاز بدنی 3.5-3 (بر اساس امتیاز دهی تا 5) باشد. حتی المقدور از جفت گیری مادیان های با امتیاز بالای 4 جلوگیری کنید.

• مادیان را در دوره آبستنی با مقادیر بالایی از علوفه با کیفیت تغذیه کنید و در عین حال از مکمل های معدنی و ویتامینه در تغذیه مادیان استفاده کنید. در صورت امکان با استفاده از غلات و کنسانتره ها در دفعات بیش از دو بار در روز و با مقادیر کم مادیان خود را تغذیه کنید.
• بعد از شیرگیری کره، تغذیه را با علوفه کافی به همراه مکمل های معدنی و ویتامینه و مقادیری از غلات و کنسانتره به منظور تامین نیازهای انرژی و پروتئینی انجام دهید. توجه داشته باشید که حداقل 4 وعده در روز خوراک دهی را انجام دهید. این کار موجب می شود تا میزان دریافت قند در یک وعده را کاهش دهید. به علاوه در نظر داشته باشید که رشد باید به صورت مداوم و یکنواخت انجام شود. بایستی نرخ رشد کره را بطور مداوم کنترل نمایید. از رشد ناگهانی و جهشی کره جلوگیری نمایید چرا که این مسئله می تواند کره را در معرض خطر ابتلا به مشکلات و بیماری های استخوانی قرار دهد.