برچسب: اسهال

[vc_row][vc_column][vc_column_text]

اسکور اسهال گوساله­‌ی نوزاد (Neonatal Calf Diarrhea Score = NCDS)

مقدمه

اسهال گوساله‌­ی نوزاد (NCD) یکی از شایع‌ترین بیماری‌های چندعاملی است که دامداران همواره با آن روبرو هستند. داده‌­های منتشرشده در مورد میزان بروز و اهمیت این بیماری بر پایه‌­ی کشور، نوع سیستم پرورش، نوع تولید، سال و عوامل دیگر متفاوت است. میزان بروز این بیماری که توسط پژوهشگران گوناگون مشاهده و گزارش شده است، از پایین‌ترین سطح در سوئد و دانمارک (9.8% و 10.3%) تا میانگین 24 – 30% در اروپا و ایالات‌متحده‌ی آمریکا متغیر است. مرگ‌ومیر گوساله‌هایی که از اسهال رنج می‌برند، در اروپا بین 15 تا 30 درصد و در ایالات‌متحده‌ی آمریکا بیش از 50 درصد است. پیامدهای منفی اسهال نوزادی نه‌تنها از ضررهای مستقیم آن (مرگ‌ومیر و هزینه­‌ی درمان)، بلکه از تأثیرات آن بر سودآوری گله نیز ناشی می‌شود. حتی گوساله­‌هایی که بر اسهال غلبه کرده و زنده می­مانند، بازهم دچار پیامدهای منفی بلندمدت بر رشد خود هستند. همچنین، این گوساله‌­ها دچار ضعف سیستم ایمنی بوده و احتمال بروز دیگر بیماری‌­ها (به­‌ویژه بیماری‌های تنفسی) در آن‌­ها بالاست. مدیریت مناسب و دقیق پرورش و نیز مراقبت از گوساله­‌ها می‌تواند عوارض و مرگ‌ومیر ناشی از شیوع اسهال نوزادی را به حداقل برساند.

شناسایی و رتبه‌بندی

اسهال گوساله­‌ی نوزاد معمولاً با کم‌­آبی بدن (دِهیدراسیون)، اسیدمی (اسیدی شدن خون) و عدم تعادل الکترولیتی مایعات بدن (به­‌ویژه فشار اُنکوتیک) همراه است. آنالیز گازهای خون به‌طور گسترده‌ای به‌عنوان آزمونی استاندارد برای ارزیابی شدت اسیدوز متابولیکی، DCAD و اختلالات الکترولیتی در گوساله‌های اسهالی مورد استفاده قرار می‌­گیرد. بااین‌وجود، انجام آزمون‌­های آزمایشگاهی در مزرعه کاری دشوار است.

معاینه‌­­های بالینی، نخستین گامِ اجتناب‌ناپذیر برای شناسایی و رتبه‌­بندی اسهال گوساله­‌ی نوزاد (به‌­ویژه در مراحل نخست آغاز بیماری) است. در بسیاری از پژوهش‌­ها، همبستگی زیادی میان نشانه­‌های بالینی بیماری و فراسنجه­‌های خونی همچون pH، گازها، بی‌کربنات (HCO₃^–)، باز مازاد (BE) دیده شده است. یک سیستم رتبه‌­بندی ایده‌­آل برای اسهال گوساله­‌ی نوزاد، سیستمی است که بیش­ترین همبستگی را با فراسنجه­‌های خونی داشته و بتواند به‌آسانی توسط پرسنل آموزش ندیده نیز مورد استفاده قرار گیرد.

انواع رتبه‌بندی

رایج­‌ترین روش برای بررسی و رتبه­‌بندی اسهال گوساله، استفاده از قوام مدفوع (Fecal consistency) برای شناسایی بروز و ارزیابی درجه‌­ی شدت اسهال است. این رتبه‌­بندی برای نخستین بار در سال 1977 توسط لارسون و همکاران ارایه شد. این رتبه­‌بندی بر پایه‌­ی سیالیت مدفوع پیشنهاد شد. در این رتبه‌­بندی، اسکورها به‌صورت زیر بیان می‌­شوند:

اسکور 1: مدفوع نرمال. مدفوعی که سِفت است، اما نه سخت. مدفوع پس از افتادن به زمین، کمی پخش می‌­شود؛

اسکور 2: مدفوع نرم (Soft). مدفوع نرم است و شکل خود را حفظ نمی­‌کند؛ انباشته می‌شود، اما کمی پخش می‌شود؛

اسکور 3: مدفوع روان (Runny). به‌آسانی تا عمق حدود 6 میلی‌متر پخش می‌شود؛

اسکور 4: مدفوع آبکی (watery). مدفوعی مایع و پاششی است.

مَک­گویرک (2008) رتبه­‌بندی دیگری را برای بیان اسکور مدفوع ارایه داد. این رتبه­‌بندی دارای یک مقیاس 0 تا 3 است:

0 : مدفوع نرمال با قوام طبیعی؛

1 : نیمه شکل­یافته یا خمیری (Semiformed or pasty)؛

2 : مدفوع شُل است، اما قوام کافی برای باقی ماندن روی بستر را دارد؛

3 : مدفوع آبکی و پاششی.

در این رتبه‌­بندی، در صورت وجود خون در مدفوع از حرف B در کنار اسکور مربوطه استفاده می­شود؛ به‌عنوان نمونه، اسکور 3B به معنای مدفوع آبکی همراه با خون است.

کلام آخر

صرف‌نظر از سیستم رتبه‌­بندی اسهال، در بیش­تر پژوهش‌­های انجام شده روی اسهال گوساله، از سیستم رتبه­‌بندی قوام مدفوع استفاده می‌­شود. برای هدفمند کردن این معیار، بلوسا و همکاران (2011)، رتبه‌­بندی قوام مدفوع را به‌عنوان ابزاری برای پیش‌بینی درصد ماده‌­ی خشک مدفوع (Fecal DM) مورد ارزیابی قرار دادند. آن­‌ها دریافتند که هر چه اسکور قوام مدفوع بالاتر (مدفوع شُل­تر) باشد، درصد DM مدفوع کم­تر است. رناد و همکاران (2020) نشان دادند که اسکور قوام مدفوع می‌تواند کاهش DM مدفوع را پیش‌بینی کند؛ بدین ترتیب اسکور قوام مدفوع بالاتر ممکن است نشان‌دهنده‌ی افزایش شدت اسهال باشد.

رتبه­‌بندی مدفوع معمولاً توسط دامداران برای تصمیم‌­گیری­‌های بالینی (مانند زمان و ضرورت سِرم­‌درمانی) مورد استفاده قرار می­‌گیرد؛ به‌عنوان نمونه، اسکور مدفوعی 3 معمولاً دامدار را ترغیب به سِرم­‌درمانی می­‌کند تا از دِهیدراسیون شدید و بروز عدم تعادل الکترولیتی در گوساله‌­ی مبتلا به اسهال جلوگیری کند. در سال 1998، کانستبل و همکاران استفاده از فاکتورهای بالقوه سودمندِ بالینی را برای ارزیابی وضعیت دِهیدراتاسیون ناشی از اسهال، مورد بررسی قرار دادند. این فاکتورها عبارت بودند از: میزان انوفتالموس (گودرفتگی چشم)، مدت‌زمان برگشت پوست گردن، سینه و پلک‌های بالایی و پایینی، ضربان قلب، میانگین فشار سیاهرگ مرکزی، دمای محیطی و مرکزی بدن و … . آن­‌ها به این نتیجه رسیدند که بهترین پیش‌­بینی­‌کننده­‌ی درجه­‌ی دِهیدراسیون بدن، شدت گودرفتگی چشم (انوفتالموس) و ویژگی ارتجاعی پوست در ناحیه­‌ی گردن و سینه است.

گردآوری و تدوین: دکتر محمد چمنی[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][us_btn label=”دانلود فایل PDF” link=”%7B%22url%22%3A%22https%3A%2F%2Fdamdarbartardairyfarm.com%2Fwp-content%2Fuploads%2F2024%2F01%2F%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%8A-%D8%A8%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%86%DB%8C.pdf%22%2C%22target%22%3A%22_blank%22%7D”][/vc_column][/vc_row]

تأثیر پروبیوتیک‌ها بر نرخ بهبود اسهال در گوساله‌های تازه متولد شده

مقدمه

اسهال یک بیماری گوارشی است و دلیل اصلی آن (صرف نظر از عوامل عفونی و غیرعفونی) بروز اختلال در تعادل میکروبی دستگاه گوارش است. اسهال همراه با مجموعه ای از ناهنجاری‌های متابولیکی، ایمیونولوژیکی و تغذیه ای رخ می‌دهد. در نتیجه این عوامل، ضعف و ناکارآمدی سیستم ایمنی و بروز نمونیا را خواهیم داشت. بیماری‌های تنفسی مسئول 21 درصد مرگ و میرها تا پیش از شیرگیری هستند.

شایع‌ترین علل مرگ و میر گوساله

درصد مرگ و میر ناشی از اسهال در نوزادان دام‌های مختلف از 20 تا 100 درصد متغیر است و بیشترین خطر مرگ در طول 4 هفته اول زندگی تخمین زده شد. مرگ و میر گوساله در این دوره را می‌توان بین مرگ و میر پری‌ناتال (مرده‌زایی پس از 270 روز بارداری – 24 ساعت پس از تولد) و مرگ و میر نئوناتال (مرگ بین 1 تا 28 روزگی) دسته‌بندی کرد. سخت‌زایی به ‍‎‌‌عنوان مهم‌ترین علت مرگ و میر پری‌ناتال همراه با کمبود اکسیژنی و تروما به‌دنبال سخت‌زایی و تا حد بسیار کمتری، مرگ داخل رحمی و دفع زودرس جفت گزارش شده است، در حالی‌که ذات الریه و اسهال شایع‌ترین علل مرگ و میر نئوناتال هستند. با این حال، در بیشتر موارد، علت مرگ و میر گوساله‌ها چند عاملی است که اغلب به دلیل ترکیبی از عوامل عفونی و مدیریت غیربهینه است.

فلور میکروبی پس از تولد

دوران ابتدایی تولد به‌عنوان یک دوره حیاتی برای رشد و توسعه دستگاه گوارش در گاو شناخته شده است.پس از تولد، نخستین چالش هجوم حجم گسترده ای از انواع میکروارگانیسم‌ها از محیط پیرامون به دستگاه گوارش است. تنظیم به موقع فلور دستگاه گوارش می‌تواند – تا حد معینی – خطر اسهال و مرگ را در گوساله‌ها کاهش دهد. در این مرحله با وارد کردن و جایگزین کردن تعداد زیادی از میکروارگانیسم‌های مفید به دستگاه گوارش می‌توان جمعیت میکروبی توانمندی برای مقابله با میکروب‌های بیماری‌زا به‌وجود آورد. با این حال، مطالعات نشان داده‌اند که گوساله‌ها بیشترین احتمال ابتلا به اسهال را بین 1 تا 15 روزگی دارند.

بررسی تحقیقات

در مطالعه‌ای گوساله ها به  4 گروه دریافت کننده باکتری‌های اسیدلاکتیک  (Lactococcus lactis subsp. lactis, Pediococcus pentosaceus, and Lactobacillus plantarum)، مخمر ( Saccharomyces cerevisiae)، باکتری‌های اسیدلاکتیک  + مخمر و گروه کنترل تقسیم شدند. افزایش وزن گروه‌های دریافت‌کننده باکتری‌های اسیدلاکتیک  + مخمر، باکتری‌های اسیدلاکتیک و گروه مخمر (به ترتیب 0.6، 0.6 و 0.61) بیشتر از گروه کنترل (0.47) بود. گروه کنترل (39%) دارای بالاترین میزان اسهال در بین تمام تیمارها (باکتری‌های اسیدلاکتیک + مخمر: 22%، باکتری‌های اسیدلاکتیک  : 28% و مخمر: 26%) بود.

پروبیوتیک‌ها می‌توانند به تعادل ساختار جمعیت فلور روده در حیوانات، تولید مواد فعال بیولوژیکی در روده‌ها، افزایش فراوانی باکتری‌های مفید و کاهش فراوانی باکتری‌های بیماری‌زا کمک کنند. در این مطالعه، اثر ترکیبی باکتری‌های اسید لاکتیک و مخمر به‌طور قابل توجهی باعث افزایش فراوانی باکتری‌های مفید در روده گوساله شد. این نشان می‌دهد که پروبیوتیک‌های ترکیبی در گروه مخمر+ اسید لاکتیک نسبت به اسید لاکتیک یا مخمر تأثیر بهتری بر فلور روده گوساله‌ها داشتند. مداخلات پروبیوتیکی بلوغ جمعیت میکروبی روده را از طریق افزایش تنوع میکروبی افزایش می‌دهد، که می‌تواند توسعه سیستم گوارشی و ایمنی را افزایش داده و مقاومت به بیماری را ایجاد کند. نشان داده شد که پروبیوتیک‌ها فراوانی میکروفلور روده گوساله‌های مبتلا به اسهال را تنظیم می‌کنند که برای کاهش خطر اسهال گوساله‌ها مفید است.

میکروبیولوژی

در این مطالعه، باکتری‌های اصلی در میکروبیوم روده Firmicutes، Actinobacteria و Bacteroidetes بودند. تحقیقات قبلی نشان دادند که Firmicutes و Bacteroidetes برخی از گروه‌های میکروبی اصلی در فلور روده گوساله‌های سالم هستند. اکتینوباکتری‌ها در حفظ هموستاز روده، در تجزیه کربوهیدرات‌های مشتق شده از علوفه، التهاب و پاسخ‌های خود ایمنی بدن نش ایفا می‌کنند. در این تحقیق فراوانی اکتینوباکتری‌ها در گروه‌های باکتری‌های اسیدلاکتیک  و مخمر + باکتری‌های اسیدلاکتیک به طور معنی‌داری بیشتر از گروه های کنترل و مخمر بود. افزودن باکتری‌های ترکیبی اسید لاکتیک + مخمر و باکتری‌های اسید لاکتیک به تنهایی به طور معنی‌داری فراوانی اکتینوباکتری‌ها را در دستگاه روده افزایش داد.

چهار جنس نسبتاً فراوان در میکروبیوتای روده Faecalibacterium، Collinsella، Blautia و Bifidobacterium بودند. بیفیدوباکتریوم یک سویه مفید است که به سطح مخاط روده می‌چسبد و به طور مؤثر ساختار فلور روده را بهبود می‌بخشد. در مطالعه‌ای دیگر خوکچه‌های مبتلا به اسهال به‌میزان قابل توجهی بیفیدوباکتریوم کمتری در مدفوع خود داشتند. در این مطالعه ثابت شد که مصرف پروبیوتیک‌ها تکثیر بیفیدوباکتریوم را تحریک می‌کند. به دلیل تهاجم و تخریب مخاط روده توسط باکتری‌های بیماری‌زا، گوساله‌های اسهالی قادر به جذب مؤثر مواد مغذی از طریق روده نیستند. این مواد مغذی به شکل اسهال دفع می‌شوند و رشد فکالی‌باکتریوم را در تعداد زیادی افزایش می‌دهند، که ممکن است توضیح دهنده مقدار زیاد فکالی‌باکتریوم در مدفوع گوساله‌های گروه کنترل باشد. در نهایت، Blautia یک باکتری ضد التهابی است که پروتئین باکتریواستاتیک تولید می‌کند و کلونیزاسیون توسط باکتری‌های بیماری‌زا را مهار می‌کند.

Liu B, Wang C, Huasai S, Han A, Zhang J, He L, Aorigele C. Compound Probiotics Improve the Diarrhea Rate and Intestinal Microbiota of Newborn Calves. Animals (Basel). 2022 Jan 28;12(3):322. doi: 10.3390/ani12030322. PMID: 35158646; PMCID: PMC8833761.

Probo M, Veronesi MC. Clinical Scoring Systems in the Newborn Calf: An Overview. Animals (Basel). 2022 Nov 3;12(21):3013.

ترجمه : سحر کریمی | دکتری تخصصی تغذیه دام